Czynniki wywołujące stres i frustrację
u dzieci z zespołem Aspergera
– Jak zrozumieć ich potrzeby i wspierać w trudnych sytuacjach?
Dzieci z zespołem Aspergera (ZA), będące częścią spektrum autyzmu, reagują na wiele sytuacji, które dla innych mogą wydawać się drobnostkami. Ich reakcje mogą być intensywne, a niektóre sytuacje wywołują silny stres, lęk lub frustrację. Oto kilka przykładów tego, co może denerwować dziecko z ZA:
1. Zmiana rutyny
Dzieci z zespołem Aspergera często przywiązują dużą wagę do stałego porządku dnia. Nagłe zmiany, takie jak zmiana planów, miejsca pobytu, czy codziennych nawyków, mogą wywołać
u nich stres i niepokój. Takie zmiany mogą poczuć jako zagrożenie, prowadząc do niepokoju, a czasem nawet do wybuchów złości.
2. Hałas i nadmierna stymulacja sensoryczna
Dzieci z ZA mogą być wyjątkowo wrażliwe na hałas i inne bodźce sensoryczne. Głośne dźwięki, tłumy, migające światła, zapachy czy nieprzyjemne tekstury mogą być dla nich nie do zniesienia. Zbyt duża ilość bodźców może wywołać przytłoczenie, zmęczenie sensoryczne
i doprowadzić do wybuchów irytacji lub wycofania.
3. Trudności w rozumieniu emocji innych osób
Dzieci z zespołem Aspergera mają trudności w odczytywaniu i rozumieniu emocji innych, co może prowadzić do frustracji. Na przykład, nie rozumiejąc, dlaczego ktoś jest smutny lub zły, mogą źle reagować na określone sytuacje. Może to również powodować trudności w interakcjach społecznych, co sprawia, że dziecko czuje się niekomfortowo i niezrozumiane.
4. Niezrozumienie abstrakcyjnych pojęć
Dzieci z ZA mają trudności z rozumieniem pojęć abstrakcyjnych, takich jak metafory, żarty czy przenośnie. Stwierdzenia w rodzaju „To tylko żart” mogą prowadzić do frustracji, gdyż dziecko traktuje je dosłownie. W takich sytuacjach dziecko może czuć się zagubione lub denerwować się, ponieważ nie rozumie intencji rozmówcy.
5. Niespójność w komunikacji
Jeśli osoby w otoczeniu dziecka z ZA nie są wystarczająco jasne lub konsekwentne w swojej komunikacji, może to prowadzić do dezorientacji i irytacji. Zmieniające się zasady, niejasne instrukcje, sprzeczne komunikaty czy różne oczekiwania mogą sprawić, że dziecko poczuje się zdezorientowane lub zaniepokojone.
6. Problemy z nawiązywaniem kontaktów społecznych
Dzieci z ZA często mają trudności z nawiązywaniem kontaktów z rówieśnikami i rozumieniem norm społecznych. Utrata kontaktu z przyjaciółmi lub niezrozumienie „zasad zabawy” może prowadzić do frustracji i uczucia odrzucenia.
7. Poczucie bycia niezrozumianym
Dzieci z zespołem Aspergera mogą czuć się wykluczone lub niezrozumiane przez otoczenie. Niezrozumienie ich specyficznych potrzeb i zachowań, zarówno w rodzinie, jak i w szkole, może prowadzić do poczucia samotności i napięcia. To może wywołać frustrację, a także trudności w przystosowywaniu się do nowych sytuacji.
8. Trudności w regulowaniu emocji
Choć dzieci z ZA mogą rozumieć, co czują, mają trudności z kontrolowaniem swoich emocji.
Z tego powodu łatwo wpadają w złość, smutek czy panikę, zwłaszcza jeśli czują się niekomfortowo w danej sytuacji. Zmieniające się emocje mogą być dla nich przytłaczające, co prowadzi do wybuchów emocjonalnych.
9. Trudności w wykonywaniu zadań wymagających dużej precyzji
Dzieci z ZA mogą mieć trudności z zadaniami, które wymagają drobnych, precyzyjnych ruchów lub umiejętności organizacyjnych. Na przykład, gdy dziecko ma za zadanie posprzątać pokój lub ułożyć zabawki według określonego wzorca, może się zdenerwować, gdy napotka trudności w wykonaniu tych czynności.
10. Presja społeczna i wymagania otoczenia
Nadmierne oczekiwania ze strony dorosłych, szkoły, czy rówieśników mogą sprawić, że dziecko z ZA poczuje się przytłoczone. Dzieci te mogą mieć trudności z adaptacją do otoczenia, które wymaga przestrzegania wielu reguł i norm, co w konsekwencji może wywołać stres.
11. Zbyt intensywna interakcja
Dzieci z ZA mogą być przytłoczone intensywnymi interakcjami społecznymi. Gdy ktoś nagle zadaje im wiele pytań lub zaczyna rozmawiać w szybkim tempie, może to wywołać poczucie chaosu i frustrację. W takich sytuacjach dzieci te potrzebują więcej przestrzeni i czasu na odpowiedzi, aby móc się zrelaksować.
12. Presja związana z wynikami w szkole
Dzieci z ZA, mimo że mogą mieć wyjątkowe talenty w niektórych dziedzinach, mogą odczuwać presję związaną z nauką i wynikami w szkole. Trudności w organizowaniu pracy, koncentracji na zadaniach, a także nadmiar zadań domowych mogą być dla nich frustrujące
i wyczerpujące.
Dzieci z zespołem Aspergera mogą być denerwowane przez wiele rzeczy, które dla innych mogą wydawać się niewielkimi problemami. Ich wrażliwość na zmiany w rutynie, nadmiar bodźców, trudności w rozumieniu intencji innych ludzi oraz nieadekwatne oczekiwania społeczne mogą prowadzić do frustracji i stresu. Ważne jest, aby osoby z otoczenia takich dzieci, w tym rodzice, nauczyciele czy terapeuci, były świadome tych trudności i dostarczały im odpowiednie wsparcie, pomagając w adaptacji do zmieniających się warunków życia społecznego.
