DZIECKO Z ZESPOŁEM ASPERGERA - ROZUMIENIE
I PRZETWARZANIE MOWY
1. Dosłowne rozumienie mowy
Dzieci z zespołem Aspergera często traktują mowę dosłownie. W praktyce oznacza to, że mogą mieć trudności z rozumieniem metafor, powiedzonek, dowcipów czy ukrytych znaczeń, które są częścią codziennego języka. Na przykład, jeśli ktoś mówi: „Zrób to szybciej, bo pękniesz z radości!”, dziecko może wierzyć, że rzeczywiście może pęknąć, co prowadzi do zamieszania. Podobnie, powiedzenie „dość” może być traktowane dosłownie, ponieważ oznacza „wystarczająco” w sensie ilościowym, co dziecko może zrozumieć jako „już wystarczy” w sensie fizycznym, a nie jako przenośnię.
Dzieci z ZA mają trudności w zrozumieniu, że niektóre zwroty, takie jak „pęknięcie z radości”, są tylko figurami mowy i nie oznaczają rzeczywistego zagrożenia. W związku z tym, mogą mieć trudności w rozumieniu żartów czy sarkazmu, które są częstą częścią interakcji społecznych. Na przykład, kiedy ktoś mówi „Jasne, na pewno to zrobię”, w odpowiedzi na coś, co jest niemożliwe do zrealizowania, dziecko może nie rozpoznać tego jako żart i może się dziwić, dlaczego dana osoba nie zrobiła tego zadania.
2. Problemy z intonacją i stylem mowy
Mowa dziecka z zespołem Aspergera może charakteryzować się nieprawidłową intonacją, co może obejmować monotonię, wysokie tony lub chrapliwość. Dzieci te mogą mówić w sposób pozbawiony odpowiednich zmian intonacyjnych, co sprawia, że ich mowa może brzmieć mechanicznie lub niewyraźnie. Często mowa taka może brzmieć jak „barokowa”, pełna zbędnych ozdobników i przekoloryzowana, co może być trudne do zrozumienia dla innych, zwłaszcza w kontekście zwykłej rozmowy.
Przykład:
- Zamiast mówić prostym językiem „Chciałbym kupić lody”, dziecko z ZA może powiedzieć: „Pragnę udać się do sklepu, gdzie zakupię mrożoną przekąskę o smaku waniliowym, co sprawi mi ogromną przyjemność”. Ta tendencja do rozbudowywania wypowiedzi i używania przesadnych słów jest wynikiem trudności w odczytywaniu kontekstu sytuacji oraz potrzeby uzyskania pełnej kontroli nad wymową i znaczeniem.
3. Problemy z zaimkami
W mowie dzieci z zespołem Aspergera mogą występować trudności z używaniem zaimków, które są podstawowym elementem komunikacji interpersonalnej. Choć problemy z zaimkami występują rzadziej niż w przypadku autyzmu, dzieci z ZA mogą mylić jedną parę zaimków, np. zamieniać „ja” na „ty” lub odwrotnie. W mniejszych nasileniach mogą używać poprawnie innych zaimków, ale nie zawsze w kontekście, w którym oczekuje się ich użycia.
Przykład:
- Dziecko może powiedzieć „Ty chcesz wziąć ten kubek”, zamiast „Ja chcę wziąć ten kubek”. Tego typu błędy wynikają z trudności w rozpoznawaniu, kiedy i jak prawidłowo stosować odpowiednie zaimki w zależności od sytuacji.
4. Trudności w rozumieniu emocji i intencji innych ludzi
Dzieci z zespołem Aspergera mogą mieć trudności w rozumieniu emocji innych osób, a także w identyfikowaniu ich intencji. Trudności te mogą sprawić, że dziecko nie rozumie, dlaczego ktoś się złości, smuci lub cieszy, co może prowadzić do nieporozumień. Na przykład, dziecko może nie zrozumieć, dlaczego ktoś płacze, jeśli nie poda mu konkretnego powodu, mimo że te emocje są częścią codziennego życia.
Często dzieci z ZA mają również trudności w odczytywaniu emocji na podstawie mimiki twarzy lub tonu głosu, co może prowadzić do braku adekwatnej reakcji w sytuacjach społecznych. Na przykład, jeśli ktoś mówi coś w sposób sarkastyczny, dziecko może nie zauważyć, że osoba ta nie mówi w sposób szczery.
5. Trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji
Dzieci z zespołem Aspergera mogą mieć problemy z nawiązywaniem i utrzymywaniem relacji rówieśniczych. Często nie rozumieją one, jak angażować się w interakcje społeczne, jak rozpoznać potrzeby i uczucia innych dzieci, czy jak wyrażać własne emocje w sposób, który będzie odpowiedni w danej sytuacji. Często mogą czuć się niezrozumiane lub wykluczone przez innych, ponieważ ich zachowanie jest różne od zachowań rówieśników.
6. Problemy z rutyną i zmianami
Dzieci z zespołem Aspergera mogą mieć silną potrzebę utrzymywania rutyny i porządku w swoim życiu. Każda zmiana w planie dnia, środowisku czy wprowadzanie nowych osób może być dla nich trudne do zaakceptowania. Z tego powodu mogą reagować na zmiany złością, lękiem lub niepokojem. Na przykład, jeśli w szkole zostanie zmieniony plan zajęć lub nauczyciel, dziecko może mieć trudności z zaakceptowaniem tej zmiany i może reagować oporem.
Dzieci z zespołem Aspergera to osoby, które w różnych aspektach swojej komunikacji i interakcji społecznych mogą napotykać trudności. Rozumienie mowy, odczytywanie emocji, używanie zaimków, rozumienie metafor i intonacji to tylko niektóre z wyzwań, przed którymi stoją. Wiedza o tych trudnościach może pomóc w lepszym zrozumieniu i wsparciu tych dzieci w ich codziennym życiu.
Po przeanalizowaniu dostępnych źródeł na temat dzieci z zespołem Aspergera, ich mowy oraz komunikacji, można stwierdzić, że temat jest szeroko omawiany w literaturze i badaniach naukowych. Istnieje wiele publikacji, które szczegółowo opisują specyfikę mowy u dzieci z ZA, ich trudności w rozumieniu metafor, przenośni czy intonacji, a także problemy z używaniem zaimków.
Przykłady książek i artykułów:
"Zaburzenia rozwoju mowy w Zespole Aspergera" – artykuł omawiający specyfikę zaburzeń mowy u dzieci z ZA.
"Możliwości komunikacyjne dziecka z zespołem Aspergera" – badanie dotyczące komunikacji werbalnej i niewerbalnej u dzieci z ZA.
"Różnice w rozwoju mowy u osób z autyzmem i zespołem Aspergera" – artykuł porównujący rozwój mowy u dzieci z autyzmem i ZA.
"Specyfika komunikacji werbalnej i niewerbalnej dziecka z zespołem Aspergera" – badanie dotyczące komunikacji u dzieci z ZA.
"Zaburzenia mowy i komunikacji w autyzmie" – artykuł omawiający zaburzenia mowy i komunikacji w kontekście autyzmu.
"Usprawnianie komunikacji ucznia z zespołem Aspergera" – artykuł dotyczący metod wspierania komunikacji u uczniów z ZA.
"Rozwijanie komunikacji dziecka ze spektrum autyzmu" – badanie dotyczące metod wspierania komunikacji u dzieci z autyzmem.
"ZESPÓŁ ASPERGERA - KOMPLETNY PRZEWODNIK" – książka Tony'ego Attwooda, uznawanego za autorytet w dziedzinie ZA, oferująca kompleksowe informacje na temat zespołu Aspergera.
"ZESPÓŁ ASPERGERA - jak z nim żyć, jak pomagać, jak prowadzić terapię" – książka Christine Preißmann, dostarczająca praktycznych wskazówek dotyczących życia z ZA.
"Zespół Aspergera. Inny mózg. Inny umysł." – książka Agnieszki Rynkiewicz, oferująca wgląd w funkcjonowanie osób z ZA.
"Byłam dzieckiem autystycznym" – autobiografia Temple Grandin, znanej osoby z autyzmem, która dzieli się swoimi doświadczeniami.
"Barwne cienie i nietoperze" – książka Alexa Braunsa, autora z ZA, który opisuje swoje postrzeganie świata.
"Dlaczego podskakuję" – książka Naoki Higashidy, młodego autora z autyzmem, który dzieli się swoimi przemyśleniami.
"Mózg autystyczny. Podróż w głąb niezwykłych umysłów" – książka Temple Grandin, oferująca wgląd w funkcjonowanie mózgu osób z autyzmem.
"Mam autyzm. Mam seksualność i co dalej?" – książka Izabeli Fornalik, poradnik dla rodziców i terapeutów dotyczący seksualności osób z autyzmem.
"Jarzmo. Spektrum przemocy" – książka Joanny Ławickiej, omawiająca temat przemocy w kontekście spektrum autyzmu.
"Nie jestem kosmitą" – książka Joanny Ławickiej, oferująca wgląd w życie osób z autyzmem.
"Człowiek w spektrum autyzmu. Podręcznik pedagogiki empatycznej" – książka Joanny Ławickiej, dostarczająca wiedzy na temat pedagogiki empatycznej w kontekście autyzmu.
"Zespół Aspergera. Inny mózg. Inny umysł." – książka Agnieszki Rynkiewicz, oferująca wgląd w funkcjonowanie osób z ZA.
