Translate

środa, 4 grudnia 2024

Obserwacja strukturalna

Obserwacja strukturalna to metoda badawcza, w której obserwator (nauczyciel, psycholog, terapeuta) skupia się na analizie konkretnego, określonego zachowania dziecka w ustalonym kontekście. Jest to forma obserwacji, w której środowisko, sytuacje oraz zachowania są w pełni zaplanowane i zorganizowane w taki sposób, aby umożliwić zebranie konkretnych danych.

Na czym polega obserwacja strukturalna?

  1. Celowość i precyzyjność: W przeciwieństwie do swobodnej obserwacji, która polega na ogólnym zbieraniu informacji o zachowaniu dziecka, w obserwacji strukturalnej określa się konkretne cele i obszary, które mają zostać badane (np. sposób, w jaki dziecko rozwiązuje zadanie, reaguje na stres, wchodzi w interakcje z innymi). Obserwacja ta jest więc bardziej ukierunkowana.

  2. Ustalony kontekst: Obserwacja strukturalna odbywa się w specyficznie zaplanowanej sytuacji, która ma na celu wywołanie określonego zachowania. Może to być na przykład zaadoptowana sytuacja, która stwarza warunki do zaobserwowania, jak dziecko reaguje w obliczu konfliktu lub jak podejmuje zadania wymagające koncentracji.

  3. Wykorzystanie narzędzi: W trakcie obserwacji strukturalnej często używa się narzędzi wspomagających, takich jak karty oceny, tabele zachowań, skale ocen, które pomagają zorganizować i zarejestrować dane.

  4. Wykonanie w kontrolowanych warunkach: Często ta metoda przeprowadzana jest w kontrolowanych warunkach, takich jak sala lekcyjna, laboratorium psychologiczne czy specjalnie przygotowana przestrzeń, w której łatwiej jest wywołać konkretne reakcje.

Przykłady zastosowania obserwacji strukturalnej:

  • Obserwacja reakcji dziecka na nowe zadanie: Nauczyciel może zaplanować zadanie, które dziecko musi wykonać, a potem zarejestrować, jak dziecko reaguje, czy potrafi skoncentrować się na zadaniu, jak poradzi sobie z trudnościami, czy poprosi o pomoc.

  • Obserwacja interakcji w grupie: W ustalonej sytuacji grupowej (np. podczas zabawy w grupie) można obserwować, jak dziecko współpracuje z rówieśnikami, jakie przyjmuje role, czy łatwo nawiązuje kontakty z innymi dziećmi, jak rozwiązuje konflikty.

Kluczowe cechy obserwacji strukturalnej:

  1. Systematyczność: Obserwator stosuje określone kryteria, a samo badanie jest dokładnie zaplanowane i systematyczne.
  2. Obiektywizm: Obserwator unika subiektywnych interpretacji, stara się rejestrować tylko faktyczne zachowania i reakcje dziecka.
  3. Kontekst: Obserwacja jest przeprowadzana w określonym kontekście, a sytuacja, w której dziecko jest obserwowane, jest starannie zaplanowana, aby wywołać konkretne reakcje.
  4. Rejestrowanie wyników: Wyniki obserwacji są dokładnie zapisywane i mogą być później analizowane w kontekście specyficznych zachowań.

Zastosowanie w pracy nauczyciela przedszkolnego:

Nauczyciele wychowania przedszkolnego często korzystają z tej metody w celu oceny zachowań dzieci w różnych sytuacjach, co pozwala na lepsze dostosowanie metod nauczania, podejścia wychowawczego oraz planowania dalszego wspierania rozwoju dziecka. Przykładowo, obserwacja strukturalna może zostać użyta do:

  • Oceny umiejętności społecznych: Obserwowanie, jak dziecko wchodzi w interakcje z innymi dziećmi.
  • Diagnozy problemów rozwojowych: Sprawdzanie, jak dziecko radzi sobie w trudniejszych zadaniach motorycznych, intelektualnych czy emocjonalnych.
  • Planowania indywidualnych działań wychowawczo-edukacyjnych: Ustalanie, jakiej formy wsparcia dziecko potrzebuje, jakie konkretne umiejętności należy rozwijać.

Obserwacja strukturalna w przedszkolu ma na celu stworzenie sytuacji, które umożliwiają wyciągnięcie wniosków na temat rozwoju dziecka, a dzięki niej nauczyciele są w stanie dostosować metody pracy, by wspierać dzieci w ich indywidualnym rozwoju.

Więcej przeczytasz w zakładce OBSERWACJA STRUKTURALNA

 

POLECANE KSIĄŻKI

  • 1. Kowalska, Anna. „Pierwsze dni w przedszkolu”. Warszawa: Wydawnictwo ABC, 2020. Książka przeznaczona dla dzieci w wieku przedszkolnym, pomagająca przejść przez pierwsze dni w przedszkolu. Dzięki prostym ilustracjom i tekstowi, dzieci mogą zrozumieć, co je czeka i jak poradzić sobie z nowymi wyzwaniami. Opowiada o emocjach, które mogą towarzyszyć maluchom, takich jak strach przed nowym środowiskiem, tęsknota za rodzicami czy pierwsze przyjaźnie.
  • 2. Nowak, Katarzyna. „Wielka przygoda Małego Misia w przedszkolu”. Kraków: Wydawnictwo Złote Pióro, 2018. Książka opowiada o małym misiu, który po raz pierwszy idzie do przedszkola. Dzieci towarzyszą mu w odkrywaniu nowych rówieśników, nauczycieli oraz codziennych aktywności. Książka jest pełna kolorowych ilustracji, które w sposób angażujący przedstawiają przedszkolne życie. Dzięki tej lekturze dzieci mogą poczuć się pewniej, wiedząc, czego się spodziewać w nowym miejscu.
  • 3. Pietrzyk, Krzysztof. „Tosia idzie do przedszkola”. Poznań: Wydawnictwo Mały Książę, 2019. Historia Tosi, małej dziewczynki, która zaczyna chodzić do przedszkola. Książka opisuje jej codzienne doświadczenia, relacje z innymi dziećmi oraz nauczycielami. Jest to opowieść o adaptacji, oswajaniu się z nowym otoczeniem i odkrywaniu radości z zabawy i nauki w grupie rówieśników. Książka pomaga dzieciom przygotować się do zmian i rozwijać umiejętności społeczne.
  • 4. Wiśniewska, Monika. „Co się dzieje w przedszkolu?”. Łódź: Wydawnictwo Bajka, 2021. Ta książka to przewodnik po życiu przedszkolnym. Dzieci uczą się o tym, jak przebiegają dni w przedszkolu, jakie zajęcia i zabawy je czekają. Książka jest napisana w formie pytań i odpowiedzi, dzięki czemu maluchy mogą angażować się w interakcję z tekstem. Pomaga rozwiać obawy związane z początkiem przedszkolnej edukacji i przygotowuje dzieci na wszelkie zmiany, które z nią wiążą.
  • 5.Zawisza, Marta. „Pierwszy dzień w przedszkolu”. Gdańsk: Wydawnictwo Dziecięce, 2017. Opowieść o dziecku, które po raz pierwszy stawia krok w przedszkolu. Dzięki prostemu językowi, książka jest dostępna dla najmłodszych dzieci. Zawiera ilustracje, które obrazują codzienne życie w przedszkolu – od porannego przyjścia, przez wspólne zabawy, po pożegnanie na koniec dnia. To doskonała lektura dla dzieci, które zaczynają swoją przygodę z przedszkolem, a także dla rodziców, którzy chcą je wesprzeć w adaptacji.