Obowiązki Dyrektora Przedszkola w Zakresie Weryfikacji Osób Zatrudnianych w Kontekście Bezpieczeństwa Dzieci
Dyrektor przedszkola, jako osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo dzieci oraz zapewnienie odpowiednich warunków do ich wychowania i edukacji, musi ściśle przestrzegać przepisów prawa. Jednym z kluczowych aktów prawnych, który nakłada na niego obowiązki, jest ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (Dz.U. z 2024 r. poz. 560). Ustawa ta wprowadza szereg wymagań dotyczących weryfikacji osób zatrudnianych w placówkach wychowawczych, w tym przedszkolach, w kontekście ich przeszłości kryminalnej i zagrożeń związanych z bezpieczeństwem dzieci.
1. Sprawdzanie osób dopuszczonych do pracy z dziećmi
Zgodnie z art. 21 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz.U. z 2024 r. poz. 560), dyrektor przedszkola ma obowiązek przeprowadzenia uprzedniej weryfikacji osób dopuszczonych do pracy z dziećmi. Dotyczy to zarówno pracowników etatowych, jak i osób zatrudnianych na podstawie innych umów, które będą miały bezpośredni kontakt z małoletnimi. W szczególności, weryfikacja obejmuje:
- Nauczycieli,
- Opiekunów,
- Wychowawców,
- Wolontariuszy,
- Osób prowadzących zajęcia dodatkowe.
Sprawdzenie obejmuje Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (RSPnTS) oraz Krajowy Rejestr Karny (KRK). Wymóg ten wynika z potrzeby zapewnienia, aby osoby pracujące z dziećmi nie były karane za przestępstwa seksualne lub inne poważne przestępstwa zagrażające bezpieczeństwu małoletnich.
2. Osoby podlegające weryfikacji
Zgodnie z art. 12 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz.U. z 2024 r. poz. 560), nie każda osoba z zawodu, funkcji czy stanowiska, związana z dziećmi, będzie podlegała tej samej weryfikacji. To rodzaj działalności z dziećmi, a nie sam zawód, decyduje o konieczności sprawdzenia osoby w rejestrze. Dyrektor przedszkola powinien przeanalizować, czy osoba będzie miała bezpośredni kontakt z dziećmi w ramach działań wychowawczych, edukacyjnych lub opiekuńczych.
Przykładem może być:
- Rodzice: Jeśli rodzic uczestniczy w wydarzeniu przedszkolnym jako opiekun dzieci, np. w czasie wycieczki, musi zostać sprawdzony w rejestrze (zarówno RSPnTS, jak i KRK). Jeśli ten sam rodzic bierze udział tylko w roli gościa, nie podlega weryfikacji.
- Fotografowie i inne osoby: Jeśli pełnią rolę wyłącznie osoby zewnętrznej, np. fotografują dzieci w trakcie imprez, nie podlegają weryfikacji. Jednak jeśli ich rola wiąże się z bezpośrednim działaniem wychowawczym, weryfikacja jest konieczna.
3. Procedura weryfikacji
Dyrektor przedszkola, na mocy art. 23 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz.U. z 2024 r. poz. 560), ma obowiązek zainicjowania procedury weryfikacyjnej na etapie zatrudniania pracownika lub angażowania osoby z zewnątrz. Procedura ta obejmuje dwa główne elementy:
- Sprawdzanie w RSPnTS: w celu weryfikacji, czy osoba nie była skazana za przestępstwa o charakterze seksualnym w odniesieniu do małoletnich.
- Sprawdzanie w KRK: sprawdzenie, czy osoba nie figuruje w Krajowym Rejestrze Karnym z powodu innych przestępstw, które mogłyby stanowić zagrożenie dla dzieci, takich jak przemoc domowa czy przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu.
Aby sprawdzić dane osoby w RSPnTS oraz KRK, dyrektor przedszkola musi złożyć odpowiedni wniosek do właściwych instytucji. W przypadku RSPnTS, weryfikacja dokonywana jest za pośrednictwem platformy ministerialnej. Natomiast sprawdzenie w KRK może odbywać się przez dedykowane formularze online lub za pomocą tradycyjnego wniosku składanego osobiście.
4. Wyjątki i specyfika sytuacji
Należy pamiętać, że nie każda osoba, która pracuje z dziećmi, musi być sprawdzona. Na przykład:
- Rodzice opiekujący się tylko własnymi dziećmi nie muszą przechodzić procedury weryfikacji.
- Osoby pełniące funkcję gości, niebędące bezpośrednimi opiekunami, także nie podlegają sprawdzeniu w tych rejestrach.
Przepisy wskazują, że procedura weryfikacji jest uzależniona od charakteru działalności, a nie od samego zawodu czy funkcji osoby.
5. Kiedy sprawdzić?
Obowiązek weryfikacji dotyczy nie tylko osób, które zaczynają pracę w placówce, ale także sytuacji, w których dochodzi do angażowania osób z zewnątrz do realizacji zadań przedszkolnych. Przykładem może być:
- Organizacja dodatkowych zajęć edukacyjnych,
- Współpraca z wolontariuszami,
- Praca z dziećmi w ramach organizowanych wycieczek i imprez.
Dyrektor przedszkola musi przeprowadzać sprawdzenie przed podjęciem pracy lub wykonywaniem zadań związanych z dziećmi.
6. Dokumentacja
Dyrektor przedszkola ma obowiązek przechowywania dokumentacji dotyczącej przeprowadzonych kontroli karalności w odpowiednim archiwum placówki. Wszelkie dokumenty związane z weryfikacją powinny być starannie przechowywane, w tym:
- Potwierdzenie o sprawdzeniu w RSPnTS,
- Potwierdzenie o sprawdzeniu w KRK,
- Wszelkie dokumenty związane z zatrudnieniem oraz angażowaniem osób z zewnątrz.
Prawidłowe dokumentowanie karalności oraz regularna aktualizacja danych w rejestrach jest obowiązkiem dyrektora, który ma zapewnić bezpieczeństwo dzieci oraz przestrzegać norm prawa.
7. Odpowiedzialność Dyrektora Przedszkola
Dyrektor przedszkola ponosi odpowiedzialność zarówno cywilną, jak i karną za zaniechanie weryfikacji osób zatrudnianych w placówce lub za błędne przeprowadzenie tej procedury. Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1403) dyrektor przedszkola może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej za:
Narażenie dziecka na niebezpieczeństwo – zgodnie z art. 160 Kodeksu karnego, kto naraża dziecko na niebezpieczeństwo utraty zdrowia lub życia, podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat. Niezastosowanie procedur weryfikacji pracowników, którzy mogą stanowić zagrożenie dla dzieci, może skutkować zarzutem naruszenia tego przepisu.
Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu dzieci – w przypadku, gdyby doszło do sytuacji, w której pracownik przedszkola dopuściłby się przestępstwa przeciwko dziecku, dyrektor może zostać oskarżony o współudział lub niewłaściwe nadzorowanie pracowników.
Ponadto, w przypadku zaniedbań związanych z procedurą weryfikacyjną, dyrektor przedszkola może zostać pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej za szkody wynikłe z zatrudnienia niewłaściwej osoby.